vrijdag 31 juli 2015

Nieuw boek: de 12 oerkarakters in storytelling

Archetypes en hun basisplots



Op dit moment werk ik aan een nieuw boek voor Atlas Contact - de Schrijfbibliotheek. Het wordt een vervolg op Storytelling in 12 stappen maar gaat nu dieper in op: Hoe creër ik onvergetelijke karakters in mijn verhalen?

Om als schrijver, regisseur, acteur - of wat voor storyteller je ook bent –dynamische en  authentieke karakters te creëren is het gebruik van archetypes van onmisbare waarde. Archetypes vind je in bijna alle vormen van literatuur, in mythen, spookjes en filmscripts. Het zijn herkenbare, universele karaktertypes en symbolen die van alle tijden zijn, in ieder tijdperk weer in unieke vorm opduiken en die verhalen urgentie en diepgang verlenen.
Het boek behandelt 12 archetypen, universele blauwdrukken, die je als schrijver of verhalenmaker kunt gebruiken bij karakter- en plotontwikkeling.
Het legt op praktische wijze hoe de 12 archetypes kunnen inspireren je verhaalontwikkeling te verdiepen en te verrijken.

Het is een vervolg op Storytelling in 12 stappen, op reis met de held, dat in 2010 verscheen en waarin een universeel verhaalmodel, gebaseerd op de Reis van de Held van Joseph Campbell, wordt behandeld. Het hielp al vele schrijvers en verhalenmakers bij het ontwikkelen van verhalen.

Zoals in Storytelling in 12 stappen al duidelijk wordt is de Reis van de Held geen bedacht model maar een observatie van een mythisch design. Het betreft een aantal principes  die ten grondslag liggen aan het leven en daarmee ook aan de wereld van verhalen.
Veel mensen die het boek lazen, omdat ze op zoek waren naar praktische schrijfgids, kwamen er achter dat het ook een gids is voor het echte leven, een pakket aan levenslessen. Ze herkenden hun eigen opgaven, dilemma’s in de mythische heldenreis en ontdekten dat verhalen vertellen en delen (storytelling) bekrachtigend kan werken en zelfs strategieën en suggesties oplevert voor meer succes, levensvreugde of het leren omgaan met tegenspoed.
Maar zodra je de wereld van verhalen binnentreedt – of het nu gaat om persoonlijke verhalen, sprookjes, mythen, romans of films – je komt terugkerende karakters tegen. Jonge helden op zoek naar iets, de vijand, wijze oude mannen of vrouwen, magiërs, grappenmakers, de beoogde geliefde, etcetera. Het was Jung die deze universele, terugkerende karakters de naam Archetypes gaf, waarmee hij doelde op collectieve overgeërfde psychische patronen die verborgen liggen in het collectieve onbewuste.
Verhalen, sprookjes, mythen, maar ook dromen en fantasieën, komen voort uit dat collectieve onbewuste. Hetzelfde oerkarakter duikt verbazingwekkend genoeg steeds weer op in diverse culturen en tijden, in de dromen van individuen en in de collectieve, mythische verbeelding van de mensheid.
Begrip van en inzicht in deze verschijnselen is een van de meeste krachtige hulpmiddelen voor verhalenmakers en schrijvers omdat ze herkenbaar en universeel zijn. Schrijvers maken intuïtief vaak al gebruik van archetypes. Maar dit boek geeft meer kennis en inzicht; het bewust hanteren van archetypen vergroot je vakmanschap als verhalenmaker.

Hopelijk ben je straks, als je dit boek gelezen hebt, vertrouwd met de 12 archetypes, kun je daar eindeloos op variëren en ga je ze ook overal herkennen, ook in je eigen leven en werk.



De reis naar Ithaca



Wanneer je je reis naar Ithaca aanvangt,
bid dan dat de weg lang mag zijn,
vol avontuur, rijk aan stof tot kennis.
Wees niet bang voor de Lestrygonen
en de Cyclopen en de toornige Poseidon.
Je zult volk van dat soort nooit tegenkomen zolang
je gedachten verheven blijven en
fier gevoel je lichaam en geest vervult.
Je zult de Lestrygonen nooit ontmoeten,
noch de Cyclopen en de grimmige Poseidon,
als je ze niet in je ziel met je meedraagt,
als je ziel ze niet voor je oproept.

Daarom, bid dat de weg lang mag zijn,
dat het vele zomerochtenden moge geven,
dat je zo vol vreugde, zo vol genot
nooit eerder geziene havens aandoen mag!
Blijf rondhangen op Phoenicische markten
en koop er vele schone zaken:
parelmoer en koralen, amber en ebbenhout
en zoetgeurende parfums van allerlei soort.
Koop zoveel zoetgeurende parfums als je kunt.
Bezoek massa's Egyptische steden,
om er te leren, te leren van hen die kennis bezitten.

Houd je geestesoog steeds vast op Ithaca gericht,
daar te komen is je uiteindelijke doel.
Maar haast je vooral niet,
je reis kan beter jaren en jaren duren.
Werp er desnoods pas het anker uit wanneer je al oud bent,
rijk aan alles wat je onderweg hebt verworven,
maar zonder nog iets van Ithaca te verwachten.
Ithaca schonk je die heerlijke reis,
maar nu heeft ze je niets meer te geven.
En al tref je er niets aan, dan heeft ze je toch niet bedrogen:
met alle wijsheid die je vergaard hebt, met zoveel ervaring,
begrijp je dan stellig wat Ithaca's zeggen willen.





Konstantinos P. Kaváfis 
vertaald door Cornelis Buddingh'