Stap 2. De oproep tot avontuur.

Ding dong…!  Het avontuur staat op de stoep!

Er komt een einde aan het gewone, veilige (soms saaie) en bekende leventje. De oude patronen, de ingesleten gewoontes volstaan niet meer; de held is ze ontgroeid. Het avontuur dient zich aan en de zaak wordt in beweging gezet. Dit wordt ook wel ‘het motorisch moment’, de ‘dramatische kus’ of de wake up call genoemd. De motor wordt nu opgestart om het verhaal in gang te zetten.

De oproep kan van buiten komen door middel van een brief, een telefoontje, een afspraak, onverwacht bezoek of een schijnbaar toevallig ongeluk. Maar het kan ook een interne trigger zijn: een droom, een visioen, een impuls of een geweldig idee… De trigger is dermate dwingend en onontkoombaar dat de held uit zijn comfort zone wordt geduwd, al of niet vrijwillig.

In de vorige fase (stap 1- de proloog) zagen we dat er sprake was van onrust, een vaag verlangen, een stilzwijgend conflict, een diep weggestopte pijn, een gemis, een incompleet gevoel. Eigenlijk was er nog niet zoveel aan de hand, maar de held onderdrukte wellicht al heel lang een verlangen, negeerde zijn behoeften of verstopte zijn pijn. Maar nu gebeurt er zomaar (maar wat is toeval?) iets. Een boodschapper staat op de stoep met een oproep. Ja, het wordt voelbaar. De held of heldin zal de vertrouwde omgeving moeten verlaten.

De oproep kan allerlei vormen aannemen en is over het algemeen onbekend, verrassend of angstaanjagend, maar vaak ook fascinerend. De held wordt geconfronteerd met een dilemma: geeft hij gehoor? Gaat hij erop in?

Een prachtige wake up call uit Bridges of Madison County is de scene tussen de fotograaf Robert (Clint Eastwood) en huisvrouw Fransesca (Meryl Streep). Fransesca’s man en kinderen zijn een paar dagen weg naar de Illionois State Fair als Robert met zijn auto het erf op komt rijden en de weg vraagt naar de Roseman Bridge. De ontmoeting veroorzaakt een onverwachte splitsing ( a fork  in the road) in de weg naar de toekomst van Fransesca. Wat gaat ze doen?
(korte feuilleton over het boek storytelling in 12 stappen, dat in november bij uitgeverij Augustus verschijnt. (c) Mieke Bouma)

Stap 1 - de Proloog

Stap 1. De Proloog  - de reis gaat beginnen

De proloog is het typische ‘once upon a time’ stadium. De hoofdpersoon, de held of de heldin, (let op: hoewel ik meestal de hij-vorm gebruik is de held voor mij net zo goed vrouwelijk, dierlijk, universeel en verwijst de term vooral naar een dramatisch personage),wordt geïntroduceerd in het leven van alledag. Het is relatief rustig, maar saai, enigszins instabiel en onder de oppervlakte borrelt het. We voelen dat er hoognodig iets moet gebeuren. Het avontuur ligt op de loer. Het is een uitstekende manier om de held te introduceren, privé, in zijn werksituatie en is tegelijk een belangrijke stap in het verhaal omdat, als het goed is, het hele drama in deze Proloog in besloten ligt. De held is zich nog niet bewust van wat er komen gaat. In sommige films of verhalen wordt hij of hij dan ook letterlijk ‘slapend’ geïntroduceerd. Misschien droomt hij van iets, heeft hij vage voorgevoelens, kampt hij met heimelijke innerlijke conflicten of broedt hij op een idee. Het is allemaal nog onder de oppervlakte. De Proloog draagt alles in zich en bevat niet alleen de backstory, maar het hele verhaal ligt als een slang opgerold te wachten totdat er iets gebeurt waardoor beweging in gang gezet wordt. Het thema wordt al voelbaar. De hoofdpersoon mist misschien iets, voelt zich incompleet en er sluimert een verlangen, het overdrachtelijke dorre land. Mooi voorbeeld is de openingssequentie uit American Beauty (1999). Deze opening heeft alles in zich om spanning op te wekken, nieuwsgierig te maken, de hoofdpersoon te introduceren en al min of meer voelbaar te maken dat hier nodig iets moet gebeuren . Tegelijk voorspelt deze proloog al het einde: over een jaar ben ik dood, meldt Lester Burnham. Wij willen nu weten: hoe dan?

(korte feuilleton over het boek storytelling in 12 stappen, dat in november bij uitgeverij Augustus verschijnt. (c) Mieke Bouma)

Storytelling in 12 stappen - stap 0

Storytelling in 12 stappen - stap 0

Het boek is bijna af en daarom onthul ik vanaf nu iedere week 1 van de 12 stappen, als een soort feuilleton tot aan de boekpresentatie. Te beginnen bij stap 0, bij wat je moet weten vóór je de reis aanvaardt.

Om te beginnen... voor alle schrijvers en verhalenbedenkers hier vast de grote ontluistering van het boek: ook al denk je dat je bezig bent met een volkomen unieke creatie, eigenlijk bestaat er maar één verhaal.

Tot deze conclusie kwam Joseph Cambell in de jaren 50 van de vorige eeuw nadat hij zo ongeveer de hele wereldliteratuur had doorgespit.

Ieder goed verhaal gaat in essentie over een reis, een avontuur, waarbij de hoofdpersoon, die in dit verband ‘de held’ wordt genoemd, uitgedaagd wordt zijn gewone leventje achter zich te laten om een onbekend avontuur aan te gaan. In de meeste verhalen leidt die reis, of die nu metaforisch is (een innerlijke reis) of daadwerkelijk plaats vindt, via hoogtepunten en dieptepunten uiteindelijk tot groei en (zelf)ontwikkeling. Aan het einde is de held (of de groep waar hij deel van uitmaakt) niet meer wie hij aan het begin was. Meestal is hij wijzer, gelukkiger of minder eenzaam geworden en heeft bepaalde inzichten verworven. En als het slecht afloopt, dan zijn er toch lessen geleerd en is de gemeenschap verrijkt. Waarmee de reis ten einde is en er weer een nieuw avontuur kan beginnen.

Deze cyclische trip, ook wel de Monomythe genoemd, is later door Vogler bewerkt tot The Writers Journey, al jarenlang de Bijbel van Hollywood. Nu dan voor de Nederlandse markt: Storytelling in 12 stappen, op reis met de held.

Volgende keer gaat de reis beginnen. Houd dit feuilleton dus in de gaten.

O ja...

Wat moet je meenemen op reis? Een open vizier natuurlijk, maar misschien heb je vast een idee, een hoofdpersonage of een beeld. Stop dit vast in je koffer, volgende week vertel ik je wat de eerste stap is van de Reis van de Held.

Mieke Bouma

---